Thoái hóa khớp xảy ra trong quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, gây tổn thương những phần liên quan tới xương, khớp như sụn, đệm, cơ, có kèm theo triệu chứng sưng viêm, giảm sút lượng dịch nhày bôi trơn, gây ra các cơn đau và cứng khớp.
Bệnh xảy ra chủ yếu ở những người trên 40 tuổi, tuy nhiên rất nhiều người trong số đó hết sức chủ quan coi thường bệnh bởi ban đầu bệnh chưa có nhiều biểu hiện rõ ràng.
1. Thoái hoá khớp là gì?
Thoái hóa khớp là một dạng viêm khớp mãn tính thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Thuật ngữ này đề cập đến hiện tượng thoái hóa loạn dưỡng khớp khiến mô sụn bị bào mòn, xơ hóa, dẫn đến biến đối bề mặt khớp và hình thành gai xương.
Trên thực tế, thoái hóa khớp là hệ quả do mất cân bằng giữa quá trình hủy hoại – tổng hợp mô sụn và xương dưới sụn. Ở người bị thoái hóa, quá trình hủy hoại diễn ra nhanh hơn quá trình tổng hợp khiến sụn, xương bị tổn thương, thoái hóa và suy yếu dần theo thời gian.
Hiện tượng mất cân bằng này có thể khởi phát do nhiều yếu tố như di truyền, rối loạn chuyển hóa, thói quen sinh hoạt, lao động, ảnh hưởng của tuổi tác,…
Thoái hóa khớp có tiến triển chậm, diễn biến âm thầm nhưng không thể điều trị hoàn toàn. Nếu không kịp thời kiểm soát và xử lý, sụn khớp có thể biến đổi về hình thái, cấu trúc, dẫn đến nhuyễn hóa, nứt, bào mòn, tạo gai xương, hạn chế vận động hoặc thậm chí là tàn phế.
Thống kê cho thấy, thoái hóa khớp ảnh hưởng chủ yếu đến khớp gối (chiếm hơn 80%) và một số khớp khác như khớp háng, khớp vai, khớp cổ tay, cổ chân,… Bệnh thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới.
2. Nguyên nhân gây ra thoái hoá khớp
Nguyên nhân nguyên phát
Thoái hóa khớp xảy ra liên quan đến độ tuổi. Hàm lượng nước trong sụn khớp tăng dần theo tuổi tác, điều này là hàm lượng và chất lượng Protid trong sụn giảm dẫn đến việc sụn khớp bắt đầu thoái hóa. Vận động trong thời gian dài khiến phần sụn này bị tổn thương, gây nên tình trạng nứt, bong thậm chí là tiêu biến sụn, gia tăng ma sát giữ khớp gây nên đau và thoái hóa.
Nguyên nhân thứ phát
- Di truyền: Tình trạng này xảy ra ở một số đối tượng có khiếm khuyết di truyền ở những gen có chức năng hình thành sụn. Việc này dẫn đến hao hụt ở sụn khớp, đẩy nhanh tình trạng thoái hóa.
- Béo phì: Thừa cân làm tăng nguy cơ thoái hóa ở khớp gối, hông và cột sống. Vì vậy việc duy trì chỉ số cơ thể hoặc giảm cân để về trọng lượng lý tưởng giúp ngăn ngừa hiện tượng thoái hóa cũng như làm giảm tốc độ tiến triển khi bệnh bắt đầu hình thành.
- Chấn thương: Đây được xem là điều kiện thuận lợi cho việc phát triển tình trạng viêm khớp thoái hóa.
- Sử dụng khớp quá nhiều với tần suất cao: Lạm dụng một số khớp nhất định làm tăng nguy cơ phát triển viêm xương khớp. Ví dụ, với những người thường xuyên làm việc nặng nhọc về tay chân như bốc vác, làm việc thủ công đòi có nguy cơ phát triển thoái hóa khớp cổ tay, cổ chân cao hơn.
- Ảnh hưởng bởi những bệnh xương khớp khác: Những người bị viêm khớp dạng thấp có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp. Ngoài ra, một số tình trạng hiếm gặp, chẳng hạn như thừa sắt hoặc dư thừa hormone tăng trưởng, làm tăng cơ hội phát triển bệnh.
3. Triệu chứng thoái hoá khớp
Thông thường, các triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp sẽ có sự khác nhau giữa các bệnh nhân tùy thuộc vào tình trạng bệnh và khớp bị thoái hóa. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể dễ dàng nhận biết ra bệnh thông qua một số triệu chứng điển hình sau đây:
- Đau nhức: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi bị thoái hóa khớp. Các cơn đau thường xuất hiện âm ỉ hoặc cấp tính gây ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động. Khi bệnh đang ở giai đoạn nhẹ, các cơn đau này chỉ xuất hiện khi người bệnh vận động khớp và biến mất nhanh chóng sau đó, lâu dần chúng sẽ gây ra các cơn đau nhức dữ dội và kéo dài. Đặc biệt, khi thời tiết có sự thay đổi chuyển lạnh đột ngột sẽ khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn.
- Cứng khớp: Triệu chứng cứng khớp thường sẽ xuất hiện đi kèm theo các cơn đau, đặc biệt là vào mỗi buổi sáng sớm sau khi ngủ dậy. Lúc này các khớp bị đau sẽ không thể cử động, tình trạng này sẽ giảm dần nếu người bệnh nghỉ ngơi sau khoảng 30 phút. Nếu để bệnh kéo dài thì triệu chứng cứng khớp sẽ kéo dài dai dẳng, gây ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và đời sống sinh hoạt hàng ngày.
- Xuất hiện tiếng kêu lạo xạo khi cử động: Thoái hóa khớp là tình trạng sụn và đĩa đệm ở giữa hai đầu xương bị hao mòn, dịch nhầy bôi trơn cũng giảm dần. Nếu người bệnh di chuyển, các đầu xương sẽ cọ xát vào nhau phát ra tiếng kêu lạo xạo kèm theo đau nhức dữ dội. Bạn có thể nhận biết rõ ràng triệu chứng này khi thực hiện vận động mạnh.
- Vận động khó khăn: Khớp bị thoái hóa đồng nghĩa với việc khả năng vận động của người bệnh cũng bị ảnh hưởng. Lúc này, người bệnh sẽ rất khó khăn trong việc thực hiện một số tư thế như cúi sát đất, quay cổ,…
- Teo cơ, sưng tấy và biến dạng: Ở những trường hợp thoái hóa khớp diễn ra trong thời gian dài nếu không có các biện pháp can thiệp đúng cách sẽ gây ra các triệu chứng nguy hiểm hơn như sưng tấy gây biến dạng các khớp bị tổn thương, vùng cơ xung quanh khớp tổn thương không được vận động trong thời gian dài sẽ gây teo cơ, đầu gối bị lệch khỏi trục,…
Nếu bạn cảm thấy đau nhức ở các khớp hay căng cứng khớp, khó khăn đi lại, hãy liên hệ ngay với phòng khám IREC để được tư vấn và điều trị kịp thời.